Cahil Cesareti Dunning-Kruger Etkisi

Nobel ödülü kazandıran, cahil cesareti olarak bilinen Dunning-Kruger sendromunu ve bu sendromdan kaynaklanan ilginç ve komik bir soygun olayını gelin beraber inceleyelim!

Dunning-Kruger sendromu kısaca cahil cesareti olarak bilinir. Bir konuda yeterli becerilere sahip olmayan kişilerin yeteneklerini olduğundan fazla görme durumu Dunning-Kruger sendromu olarak tanımlanıyor.

Dunning-Kruger Etkisi aslında iki taraflıdır. Yani bir alandaki gerçek uzmanlar da kendi deneyim ve kabiliyetlerini azımsamaya meyillidir. Bir konu hakkında gerçekten ortalamanın üzerinde bilgiye sahip ya da gerçekten uzman olan kişiler, kendi bilgilerini küçümsemeye, olduğundan az görmeye meyillidirler. Bu kişilerde daha yoğun olarak alçakgönüllülük, özel bir konudaki bilgilerinden (aslında doğru olmasına rağmen) emin olmama, mütevazi tavırlar, konu hakkındaki bilgi seviyelerini önemsememe gibi davranışlar görülür. 

Dunning-Kruger Etkisime sahip olan kişiler genellikle üst bilişsel yetenekler kötü performansları ayırt etme becerisini kazanmamışlardır. Kendi performansları ile başkalarının performansları arasındaki nitelik olarak farkı görmediklerinden dolayı, kendilerini abartma eğiliminde olurlar.

Bu etki, ilk olarak 1999 yılında Cornell Üniversitesi araştırmacıları David Dunning ve Justin Kruger tarafından ortaya koyuldu. Tanımlanan bu sendrom bu iki akademisyene 2000 yılında Nobel ödülü kazandırdı. Kavramın temelinde Charles Darwin’in 19.yüzyılda kurduğu şu cümle yatar.

“Cahillik, daha sıklıkla bilgiyi değil güveni doğurur; ısrarla şu veya bu problemin bilimle çözülemeyeceğini iddia edenler, çok bilenler değil, az bilenlerdir.”

Bu araştırmanın yapılmasının nedeni oldukça ilginç bir olaydır: 1995 yılında 44 yaşındaki McArthur Wheeler isimli kişi, limon suyunun tuhaf olarak tanımladığı kimyası ile ilgili derin bilgilere sahip olduğu iddiasıyla, yüzünü limon suyuna buladı ve 2 bankayı üst üste soymaya kalktı. Bu idiasına göre, limon suyunun görünmez yazılar yazmakta kullanılabilmesini sağlayan gizemli kimyası sayesinde, kendisini de görünmez yapacaktı ve bankadaki kameralar onu kaydedemeyecekti. Bankaları soymayı başardı fakat kameralar kaydı yaptı ve aynı gün içerisinde polis, Wheeler'ı yakaladı. Bu ilginç girişimin sebebi, Wheeler'ın cahilliğiydi. Kimya ve muhtemelen genel kültür hakkında yoğun cehalete sahip olmasına rağmen cahilliğinin farkında değildi ve kendini uzman olarak görüyordu. Bu sebeple bilgilerinin üstün olduğunu ve polisler ile teknolojiyi kandırabileceğini sandı. 

Araştırma, Cornell Üniversitesi'nde deneklerle yapılan deneyler üzerine 1996 yılında yayınlandı. 1999'da, araştırma biraz daha ileriye götürülerek, gerçekten konu hakkında bilgili birinin, cahil birini azıcık eğitmesinden sonra, cahil kişinin kendi bilgisizliğini daha isabetli tespit edebildiği ortaya kondu. Daha sonradan 2003, 2006 ve 2008'de diğer uzmanlar tarafından yapılan araştırmalarla bu etki doğrulandı ve başka detaylar ortaya çıkarıldı. Hatta 2008'de Ehrlinger, bu etkiyi farklı nedenlere bağlamaya çalışan bir araştırma yaptı; yani bu etkiyi çürütmeye çalıştı. Ancak araştırmasının sonucu, Dunning ile Kruger'ın ulaştığı sonuçla birebir örtüşüyordu. Bu durum, etkinin geçerliliğini çok daha artırmış oldu.

Bu etkiyi yaşayan kişiler “herhangi bir konu hakkında bilgili” statüsünün ne olduğundan haberleri yoktur ve kendilerini üstün ya da yeterli görürler; cehaletlerinden habersizdirler.