Beynimize İnce Ayar

Beynimiz bazen dikkati toplama konusunda zaman zorluk yaşar. Bizleri çengel bulmacalarda takılı bırakır, anahtarlarımızı kattığımız yeri unutturur ve bize zihnimizin de zihni varmış gibi davranır. Yani bizden ince ayar ister. Gelin dikkat konusuna birlikte odaklanalım!

Bazen son derece dağınığız, bazen de bir ışık demeti kadar odaklı. Hepimiz günlük hayatta dikkatimizin dağılması gibi sıkıcı bir durum ile karşılaşmışızdır. Bu gibi durumlarda faturayı hemen beyne kesmeyin çünkü bunun sebebi beynimizin dikkat konusunda oldukça hızlı dağılır şeklinde evrimleşmesi. Konsantrasyona önem versek dahi dikkatimiz esnek olmalıdır. Eğer tek bir noktaya odaklanıp diğer durumların farkında olmasaydık ne yangında çıkan dumandan, ne eve giren hırsızdan haberdardık!

Dikkat gözler önüne serildiğinde daha karışık ve tuhaf bir konu halini alır. Misal bir manzaraya dikkatlice baktığınızı düşünelim muhtemelen her şeyi tek tek göreceksiniz. Bunun nedeni ne kadar odaklanırsanız görüş alanınızın o kadar daralması. Bu durumu istem dışı körlük olarak nitelendirmemiz pek de yanlış olmaz. Gelin şimdi bunu örnek bir video örneği ile pekiştirelim. Alanının en ünlüsü sayılan bu videonun birbirlerine basketbol topu atan bir grup insanın ortasına geçip göğsüne vuran goril kostümlü kişinin bulunduğu video olduğunu neredeyse hepimiz biliyoruzdur. Bilmiyorsanız da sorun değil birlikte öğrenmemiz zihninizde daha fazla kalıcı olmasına yardımcı olabilir. Videoyu ilk defa izleyecekseniz ve  gözlerinizi toptan ayırmazsanız daralarak bir lazer ışınına dönüşmüş dikkat alanlarının dışında kaldığı için hiçbir gorili göremeyeceksiniz.

                                                                                            

Çoklu görev becerisi de büyüsünü yitirmiş diğer bir tartışma konusu. Yapılan araştırmalara göre beynimizin aynı anda birkaç şey yapma hissi yansılmadır. Beynimiz iki iş arasında hızlı geçiş yapar. Tek bir işe odaklanma durumunda dahi dikkatimiz birkaç saniye içinde dağılabilir - bu durumu detaylandımaya gerek yok hepimiz eminim ki bu dağınıklık durumu ile sık sık karşı karşıya gelebiliyoruz-. İşte bu sırada beynimiz başka bir yerlerde önemli bir şey olup olmadığından emin oluyor. Bu da dikkat konusunda kesintilere yol açmakta. Aynı anda birkaç şeyi yaparken de bu kesintilerin sıklaşması yapılan işin layığına uygun olmamasına sebebiyet verir. Telefonla konuşurken araba sürmek neden o kadar tehlikeli sanıyorsunuz?

Dikkat, beyinde dikkat nesnesiyle ilişkili olan beyin alanlarında sinirsel etkinliklere göre tanımlanıyor. Misal müzik dinlerken kulaklarımıza yakın nöronlar etkinleşir,bir resmen bakarkense başımızın arkasındaki görsel beyinde aktiflik artar. Nöronların saniyede 25 kereden fazla ateşlenmesiyle açığa çıkan gama dalgaları odaklanma ile doğru orantılıdır. Çok dikkat gerektiren işler öncesi egzersiz, beyin etkinliğini sağlayarak odklanmayı arttırabilir. Uzun süreli işlerde sık sık molalar verilmesi de beyinin sürekli uyarana verdiği önemi azaltmak yerine arttırır. Bu da tam bize lazım olandır. Paryetal  lobumuzun arka kısmı dikkat konusunda ayrı bir öneme sahip. Çünkü bu kısım konsantrasyonumuzun yönünü belirler. Mesela insanlar görüş alanının solundaki şeyleri göremeyebilir. Aslında gözleri orada ne olduğunu görür ancak nesneler dikkatlerini çekmediği için onları görmemiş oluyor.

Dikkate bağlı körlük birçoğumuzun yaşadığı bir durum. İnsanlar kendilerini seven veyahut kendilerinden nefret eden insanları, çorap teklerini ya da eşlerinin kendilerini aldattıklarını görmeyebiliyor. Burada farkındalık duyusu mutluluk getirebileceği gibi bir felakete de davetiye çıkarabilir. Beceri alanlarımız için odaklanmak önemli olsa da bazı durumlarda dikkat alanımızı genişletmek bir o kadar da kritiktir.