Asch'ın Kabul Etme Deneyi

Grup içinde yer alan insanların özelliklerinden biri de grubun görüşüne uygun hareket etmeleridir. Bazen grubun görüşünün yanlış veya eksik olduğunu kişi bilmesine rağmen yine de grubun görüşüne uygun davranışlar sergiler. İşte Asch bu durumu laboratuvar ortamında ispatlamıştır.

Bilinen Asch deneyi, bir gerçek denek ve ondan habersiz olarak araştırmacının anlaştığı (başka bir deyişle araştırmacının asistanları) altı denekten oluşmaktadır. Gerçek deneklere çalışmanın görsel yargılarla igiili olduğu söylenir. Deneklere, belirli bir uzunlukta dikey bir çizgi gösterilir ve bu çizgiyi, farklı uzunluktaki diğer üç çizgiden birisi ile birisi ile eşleştirmeleri istenir. 

 

Her denek sırası geldiğinde cevabını yüksek sesle bildiririr. İlk denemelerdeki sorulara denekler kolayca cevap verirler. Fakat bir müddet sonra asistanlardan biri çok açık bir şekilde yanlış olan bir cevabı doğru cevap olarak verir ve onu izleyen diğer asistanlar da yanlış olan cevabı  doğru cevap olarak verir. Asch bu deneyinde herkesin aynı fikirde olduğu böyle hatalı bir cevap karşısında gerçek deneğin, asistanların yanlış cevabını mı yoksa kendi bildiği doğru cevabı mı vereceğini görmek istemiştir. Alınan sonuç birçok sosyal bilimciyi hayrete düşürmüştür. Çünkü geçek deneklerin üçte birine yakını asistanların bilerek verdiği yanlış cevapları tekrarlamıştır. Deneklerden bazıları ise yanlış cevabı tekrarlamak yerine kendi doğrularını söylemiştir. Asch, inanılmayacak derecede yüksek olan gruba uyma oranı hakkında daha fazla bilgi edinmek için deneyin birkaç biçimini uygulamıştır. Bu deneylerden birinde asistanlar çok abartılı bir yanlış cevap vermiş buna rağmen gerçek deneklerden bazıları yine de çoğunluğun düşüncesine uygun hareket etmiştir. Asch, asistanların sayısını değiştirerek de deneyin farklı versiyonlarını yapmıştır. Üç veya dört asistanın, en yüksek uyumun sağlanması için yeterli olduğunu görmüştür. Asistan sayısı arttırıldığında gruba uyum oranı iki biçimde azalmaktadır. Birincisi, asistanlardan birinin gerçek deneğin yandaşı gibi davranarak deney boyunca doğru cevapları verdiğinde, bu duruma uyum oranı esas çalışmadaki %32'den %6'ya düşmektedir. İkincisi, her grupta bir yerine iki gerçek denek bulunduğu zaman, gruba uyma oranı %10 civarında olmaktadır. Bu iki sonuç, gerçek denekler kendi kendi bağımsız yargılarının (çok az da olsa) desteklendiğini gördüklerinde gruba uygun davranmaya zorlayan şiddetli baskıların büyük oranda azaldığını göstermektedir. 

Elde edilen veriler araştırmanın amacından haberi olmayan deneklerin %35'inin verilen cevabın yanlış olduğunun çok net bir şekilde görüldüğü durumlarda bile, grubun verdiği yanlış cevapları tekrarladıklarını göstermiştir. Deneklere verilen cevapların yanlışlığını fark edip etmedikleri sorulmuş ve hepsi de yanlış olduğunu fark ettiklerini bildirmişlerdir. Niçin bile bile yanlış cevabı verdikleri sorulduğunda ise şu ifadeleri kullanmışlardır.: ''Aptal duruma düşmemek için'' , ''Çıkıntılık yapmamış olmak için'', ''Uyumsuz bir insan olduğumu düşünmemeleri için'' , ''Beni faklı birisi olarak nitelememeleri için''... 

Bu araştırmada sondaki katılımcı, diğer katılımcıları tanımamasına rağmen, farklı bir yanıtı veren tek kişi olmaktan çekinmiş ve yanlış bir yanıt vermiştir. Bu da, uyum baskısının gücünün ne kadar fazla olduğunu göstermektedir. Günlük hayatta bu deneydekine benzer olarak grup içerisinde uyum gösterme davranışı oldukça sık gözlemlenmektedir. Birçok olayda kişiler kendi isteğinden, düşüncesinden ya da davranışından vazgeçip uyma davranışı gösterebilir.