Alice Harikalar Diyarında Sendromu

Nörolojik rahatsızlıkların pek çoğu tıp dünyasında ayrı bir gizeme sahip. Peki, "Alice Harikalar Diyarında" adı verilen nörolojik rahatsızlığı hiç duydunuz mu? Gelin birlikte bu ilginç hastalığı öğrenelim.

Adını Lewis Carroll’un "Alice Harikalar Diyarında" kitabından alan bu sendrom; ilk olarak 1995 yılında, genç hastalarının çoğunun migren halinin bir sonucu olarak vücut parçalarının boyutlarında bozulmalar (metamorfopsi) yaşadığını fark eden Britanyalı psikiyatrist John Todd tarafından gözlemlenmiş. Dr.Todd, bu semptomlar ve migren arasında güçlü bağlantılar olduğunu ileri sürerek Alice Harikalar Diyarında Sendromu'nun nadir bir "migren varyantı" olabileceğini belirlemiş. 

Semptomların, bu hikayedeki olaylarla benzerliğinden dolayı hastalık bu şekilde isimlendirilmiş. Hikayede Alice, Harikalar Diyarına gittiğinde bazı yiyecekleri ve sıvıları tükettikten sonra büyüyen veya küçülen bir dizi garip metamorfik değişim geçiriyor. Bu değişimler, Alice Harikalar Diyarında Sendromu (Alice in Wonderland Syndrome-AIWS) olarak isimlendirilen, tıbbi bir sendromu yaşayan bireylerin de deneyimlediği değişimlerin aynısı. İlginç olan şey ise romanın yazarı olan Carroll’un da migrenin yanı sıra bu hastalıktan şikâyetçi olduğu biliniyormuş. Bu deneyimlerine yazılarında da yer verdiği görülüyor. Mesela Alice'in ay ışığı tarafından kör olması, parlak ışığın migreni uyarma veya yoğunlaştırma eğilimine işaret ediyor.

"Şimdi, şu ana kadarki en büyük dürbün gibi uzuyorum. Elveda ayaklarım!"

Alice, ayaklarına baktığında neredeyse gözden kaybolmuş gibiydiler ve giderek uzaklaşıyorlardı. Bu sendromda, vücut ve cisim algısında meydana gelen bozulmalar gözlemleniyor. Bu sendroma sahip kişiler, nesneleri olduğundan daha büyük veya daha küçük, olduklarından daha uzak ya da daha yakın algılayabiliyor ve işitsel bozukluklar yaşayabiliyorlar.

Hastalık, gözlerle beyin arasındaki sinyallerin tam ve doğru çalışmamasından kaynaklanıyor. Hastalığın teşhisi sırasında gözlerin sağlıklı olduğunun farkında olmak çok önemli. Bu nörolojik sorunun sonucunda görüş bozukluğu ortaya çıkıyor. Vücut şeklinde, özellikle el ve ayakların vücuda göre orantısız büyüklükte olduğunu hissediyorlar. Aynaya baktıklarında kendi kafalarını ve ellerini çok büyük görüyorlar. Ayrıca bedenleri haricinde başka cisimlerin büyüklüklerini de farklı bir şekilde algılıyorlar. Hasta çeşitli halüsinasyonlar gördüğünü düşünüyor, onun için şaşırtıcı ve korkutucu olan bir dünyada yaşadığını ve yanıltıcı sanrılar yüzünden delirdiğini sanıyor. Ayrıca Alice Harikalar Diyarında Sendromu’na sahip olan hastalar için zaman kavramı da çok farklı. Onlar için bazen çok yavaş ilerleyen zaman, bazen de aşırı bir hızla ilerliyor.

"Bir düşüneyim: Bu sabah kalktığımda ben, ben miydim? Sanki biraz farklı gibiydim ama ben aynı ben değilsem, o zaman ben kimim? İşte asıl bilmece bu!”

Hikayenin bazı kısımlarında Alice, kendi kimliğini sorguluyor ve ilk uyandığı anda kendini farklı hissediyor. Benlik yitimi yaşayan, düzensiz ve parçalanmış bir benlik duygusu üreten; algı, bilinç, hafıza ve kimliğin bütünleşmesinde bozulma yaşayan bir karakter karşımıza çıkıyor. Bu bozukluk, kişinin kendi bedenine ait olmama duyguları, düşüncelerin ve anıların sahiplenilmemesi, hareketlerin bilinçli olmadan başlatılması ve duyguların uyuşmaması gibi çok çeşitli semptomları kapsıyor. Hastalar genellikle o anda, gerçekten orada değilmiş gibi hissettiklerini söyleyerek yaşadıkları deneyimi rüya görmeye veya film izlemeye benzetiyorlar.

Hastalığın sebepleri; migren, psikoaktif ilaçların sık kullanımı ya da beyin tümörü olabiliyor. Epstein Barr virüsü enfeksiyonunun ilk semptomu olarak görüldüğü de kaydedilmiş. Bazı profesörler tarafından bu sendrom, başka hastalıkların değişik bir belirtisi olarak görülüyor. Belirli bir yaş grubu ya da cinsiyete bağlı olarak gelişmiyor ancak küçük çocuklarda daha yaygın olarak rastlanıyor.

Alice'in tavşan deliğine düşmesinin tüm hikayeyi başlatması gibi beynimizdeki küçücük değişimler de böyle tuhaf bir hastalığı beraberinde getirebiliyor. Aranızda hala Alice Harikalar Diyarında kitabını okumayan ya da yeniden okumak isteyen varsa bu hastalığı öğrendikten sonra farklı bir bakış açısıyla yeniden okumanızı tavsiye ederim.