Bobo Doll Deneyi ve Medyanın Çocuklar Üzerindeki Etkisi

Bilim ve Teknoloji - 08 Ağustos, 2022 - Okuma Süresi: 3 Dk.

08 Ağustos, 2022

 Bobo Doll Deneyi ve Medyanın Çocuklar Üzerindeki Etkisi

İnsanlar, gözlem yoluyla model alarak öğrenebilir mi? Bandura, yıllar önce yaptığı deneyle bizlere bu sorunun cevabını vermiştir. Bu yazımda medyanın çocuklar üzerindeki etkisini Bandura’nın Bobo Doll Deneyi ile açıkladım. İyi okumalar!

Bandura’nın gözlemine yönelik yapmış olduğu ilk araştırmalar, sosyal model alma yoluyla saldırganlığın öğrenilmesi merkezlidir. Bu bağlamda yapmış olduğu deneyde okul öncesi dönemdeki çocuklar, yetişkin birini Bobo Doll adlı oyuncağı döverken gözlemlemişlerdir. Yetişkin birey oyuncağa çekiçle vurmuş, havaya fırlatmış, defalarca tekme atmış ve elleriyle vurmuştur. Tabii ki bu davranışları yaparken nefret içerikli sözcükler de kullanmıştır. Daha sonra bu çocuklar çeşitli oyuncaklarla dolu olan bir oyun odasında tek başına bırakılmıştır. Saldırgan modeli gözlemleyen çocukların büyük oranda saldırgan yetişkinin davranışlarını benimsedikleri görülmüştür. Hatta oyuncağa saldırmak için yeni yöntemler bile geliştirmişlerdir. Yetişkin modeli gözlemlemeyen çocukların ise daha az agresif ve modelin yaptığı gibi alışılmadık bir şekilde oyuncağa saldırmadıkları gözlemlenmiştir. Saldırgan modeli benimseyen çocuklar, silahlara veya şiddet içerikli oyuncaklara karşı aşırı bir yakınlık göstermişlerdir. Halbuki yetişkin model bunları kullanmamıştır bile. Bandura bu araştırmayı yaptığı dönemde, bir başkasını saldırgan davranışlar sergilerken seyretmenin bireyin saldırgan içgüdülerini boşalttığına dair yaygın bir inanış bulunmaktaydı. Ve deney sonucunda saldırgan davranış modeline maruz kalmanın, katarsis sağlayan bir tarafının olmadığı gözlemlenmiştir. Günümüzde görsel ve işitsel duyulara yönelik bir kitle iletişim aracı olan televizyonda gösterilen şiddetin 4 temel etkisi bulunmaktadır. Bunlar saldırgan davranış biçimlerini öğretir, saldırganlığın davranışsal kontrolünü azaltır ve duyarsızlaştırır, izleyenleri insanın acımasızlığına alıştırır ve izleyenlerin gerçeklik algılarını şekillendirir. İletişim teknolojisindeki inanılmaz ilerlemeyle beraber sembolik çevredeki gözleme dayalı öğrenme, insanların gündelik hayatlarında giderek daha güçlü bir role sahip olmaya başlamıştır. İnsanların tutumları, değerleri, davranış tarzları dünyanın her yerinde model alınmaktadır. 

 Bobo Doll Deneyi ve Medyanın Çocuklar Üzerindeki Etkisi

Sonuç olarak, televizyonda izlenen yayınlardan tutun da sosyal medya ve bilgisayar oyunlarına kadar şiddet içerikli yayınlar çocukları ve genç yaştakileri olumsuz yönde bir hayli etkilemektedir. Çünkü Bandura’nın deneyinde olduğu gibi çocuklar gözlem yoluyla görmüş oldukları şiddet içerikli yayınları benimseyip model alıp uygulama eğilimi gösterebilmektedir. Bu model alma ise günümüzdeki yayınlar ve sosyal medya platformlarıyla birlikte politik ve sosyal değişimin etkili bir aracı haline gelmiştir. Bu noktada da aileler başta olmak üzere toplumun her kesiminin çok dikkatli olması gerekmektedir.

Haftalığın PeP'te!

İlk 15'a giren her içerik ile 200 TL kazan!

En popüler yazar sen ol!

Okunma puanını artır, kazan!

Liderlik Tablosu'na göz at!

Bu haftanın en çok okunanları.

E-bültenimize abone ol!

Haftanın en popüler içerikleri, en çok kazananlar ve staj haberleri bültenimizde.

Gizlilik Sözleşmesi'nde belirtilen hüküm ve koşulları kabul ediyorum.