İtalyan Mutfağına Yolculuk! - Case101

Türk mutfağına oldukça yakın olan İtalyan mutfağı, dünyanın en zengin mutfaklarından kabul ediliyor. Peki sen pratik ve kendine özgü tarifleri ile dünyaca ünlü İtalyan yemek kültürü hakkında ne kadar bilgi sahibisin?

    Kökeni MÖ 4. yüzyıla kadar uzanan, dünyanın dört bir yanında birçok hayranı olan İtalyan mutfağı en zengin mutfaklar arasında yer alır. İtalyan mutfağında Antik Yunan, Antik Roma, Bizans, Yahudi ve Arap mutfaklarının etkisi de çokça görülür. Aynı zamanda Akdeniz mutfağı özellikleri taşıyan bu mutfak, bölgesel çeşitliliğinin fazla olmasından dolayı içerisinde farklı tatlar bulundurarak pek çok damak tadına hitap ediyor. Yemek konusunda kendi içinde ikiye bölünen İtalya’da, Cucina Rica adı altında zengin mutfağı ve Cucina Povera adlı fakir mutfağı oluşmuştur. Tabi bu durum orta sınıfın yükselişe geçtiği Rönesans döneminde son bulmuş ve iki mutfak birleşmiştir. İtalyan mutfağının büyük bir bölümünü çok sayıda çeşitleriyle peynir ve şarap oluşturur. İtalyan mutfağının en çok bilinen ve sevilen yiyeceği ise makarnadır. Şekillerine göre penne, maccheroni, spaghetti, linguine, fusilli ve lazanya; içlerine konan malzemeye göre de ravioli ve tortellini isimlerini alırlar.

 

• PİZZA

    İtalyan mutfağı denildiğinde akla ilk gelen yemeklerden biri olan pizzayı sevmeyenimiz yoktur. İtalya’nın Napoli şehrinde doğan pizzaya benzeyen yiyecekler, yani çeşitli malzemelerle fırınlanmış hamurlar, Neolitik çağdan beri dünyanın hemen hemen her bölgesinde yapılmaktadır. Fakat “pizza” adı altında bir yemek hazırlanışı ilk kez Napoli’deki fırıncılar tarafından 1600’lü yıllarda olmuştur. Bu sokak yemeği, başlarda tek odalı evlerde yaşayan fakir halka satılmıştır. Napolililerin, pizza dilimlerini satın alıp yürümesi, modern İtalyan yazarların, Napolililerin yeme alışkanlıklarını “iğrenç” şeklinde ifade etmelerine sebep olmuştur.

    1889’da, Kral Umberto I ile Kraliçe Margherita İtalya’yı ziyaret etmiş ve Napoli’ye gelmiştir. Efsaneye göre, kraliçe Fransız mutfağından oldukça sıkılmış ve denemek için pizza istemiştir. Bunun üzerine Raffaele Esposito isimli bir fırıncı, İtalya bayrağının renklerini barındıran kırmızı domates sosu, beyaz mozzarella ve yeşil fesleğenle bir pizza icat etmiştir. Kraliçe Margherita bu pizzayı çok beğenmiş ve “Pizza Margherita” olarak isimlendirmiştir.

 

• RİSOTTO

    İtalyan mutfağının vazgeçilmez yemeklerinden biri olan risotto, aynı zamanda İtalyan yemek kültürünün simgelerindendir. Risotto, adını İtalyancada pirinç anlamına gelen ‘’riso’’ kökünden alır. Genellikle ana yemekten önce servis edilen risottonun görüntüsü lapa pilavı andırsa da pişirme yönünden ve tat açısından bir benzerliği yoktur. Pişirme tekniği emek isteyen yemek, çoğunlukla tereyağı, soğan, beyaz şarap ve parmesan peyniri içerir. Risotto pişirilirken şarap ya da et suyu katılır, böylece kremamsı bir görünüme sahip olur.

    Şüphesiz en ünlü risottolardan biri olan Risotto alla Milanese’nin kökeni ilginç bir hikayeye dayanmaktadır. Söylentiye göre, 1574’te Milano’nun ünlü Duomo katedralinin inşaatında görevli bir cam işçisi, bir başka camcının kızı olan Valerio Di Fiandra ile evlenecekti. Damadın lakabı, işçilik yaparken altın yıldız kullanmayı sevdiğinden, ‘Zafferano’ (safran) idi. Ancak Valerio’yu seven biri daha vardı. Düğün yemeğinde onlara kötülük yapmak isteyen adam, menüdeki risottonun içine bir avuç safran attı ve risotto bir anda sapsarı oldu. Fakat beklenen olmadı ve tüm davetliler safranlı risottoya bayıldı. O zamandan beri çok sevilen bu yemek yerel bir yemek hâline geldi.

 

• TİRAMİSU

    Kahveseverlerin en çok tercih ettiği tatlıların başında gelen tiramisu, yıllar içinde İtalya’yı aşarak 7 kıtaya yayılmıştır. İlk tiramisunun 1967’de Treviso şehrindeki bir restoranda, şef Roberto Linguanotto ve yardımcısı Francesca Valori tarafından yapıldığı iddia edilmekte. Buna rağmen yapılan daha derin araştırmalar, tatlının kökeninin 18. yüzyıla kadar uzandığını gösteriyor. 17. yüzyılın sonlarında geçen bir hikâyede anlatılana göre ise tiramisu; Toscana Dük’ü Cosimo III de Medici’nin Siena şehrini ziyarete gelmesi ile ortaya çıkmıştır. Dük için yepyeni bir tatlı hazırlamaya karar veren aşçılar çok basit malzemeler ile yapılmış, lezzetli ve gösterişli bir tatlı olmasına önem verirler. “Zuppa del Duca (Dük’ün Çorbası)” olarak adlandırılan tatlı dükün beğenisini kazanır, böylece ülkenin sınırlarını aşarak ünlenir. Ayrıca “tiramisu” kelimesi köken olarak İtalyanca’daki “tirami (beni çek)” ve “su (yukarı)” anlamına gelen iki kelimeye dayanıyor.

 

• LAZANYA

    Kökleri Orta Çağ İtalya’sına dayanan lazanya, özellikle Güney İtalya’nın en güzel şehirlerinden biri olan Napoli ile özdeşleşmiş bir yemektir. Ayrıca lazanya kelimesi, başlarda pişirme kabının adı olsa da günümüzde sadece yemeğin adına lazanya denilmektedir. Su böreğinin domates soslu ve biraz daha sulu pişirilmiş hâli sayılabilecek lazanya, tercihe göre kıymalı, mozzarella peynirli veya sade de hazırlanabilir. Napoli’ye özgü geleneksel lazanya tarifinde ise özel sos olarak ragu (bir çeşit et sosu) kullanılır. Tarihte bilinen, kayda geçmiş ilk lazanya tarifi, bugün bilinen lazanyadan oldukça farklıdır. Günümüzde tercih edilen tarife en yakın olanı ise İtalya’nın doğusundaki Emilia-Romagna bölgesinde ortaya çıkmıştır. Bugün vejateryenler için; et yerine ıspanak, kabak ve mantar gibi malzemelerin kullanıldığı tarifler bulmak da mümkün.