Gün Geçtikçe Unutuluyor: Anadolu’da Bayram Gelenekleri - Case101

Kredi: Pinterest

Anadolu’da yıllardır sürdürülen bayram gelenekleri gün geçtikçe unutulmaya yüz tutuyor. Fakat bu bayram geleneklerinden hala devam edenleri de mevcut. Gelin bu geleneklere hep birlikte göz atalım.

 Kentsel yaşamın arttığı 21. yüzyılda gelenek ve göreneklerimiz unutulmaya başlandı. Fakat modern yaşamın getirdiği hayat biçimi, bayramlarda gerçekleştirilen geleneklerin bazılarını unutturmaya yetmedi. Hala devam eden bu gelenekler nelermiş bu içeriğimizde bunları inceleyeceğiz. 
 

1. Kastamonu-Taşköprü

    Bayram Çıkarma: Bayram günleri komşu köylerden misafirler bayram namazı için Taşköprü'ye gelir. Namaz sonrasında daire şeklinde sıralanan köy sakinleri bayramlaşırlar. Bayramlaşma sonrasında köy sakinleri misafirlerden bazılarını evlerine davet eder ve sohbet-muhabbet eşliğinde kahvaltı yaparlar. Kahvaltı sonrasında misafirler için yemekler hazırlanır, bu yemekler cami bahçesine götürülerek diğer misafirlerle birlikte yenir. Yemek sonrasında komşu köylerden gelen misafirler köylerine geri dönerler. 
 

2. Kastamonu-Araç

  Ziyaret Yeri Toplantısı: Çok eski yıllara dayanan bu gelenekte köy ahalisi arefe günü helva ve ekmek yapar, bayram sabahı hep birlikte kabir ziyaretleri yapılır, dualar edilir. Herkes duasını bitirdikten sonra mezarlıktaki en yüksek bölgeye hep birlikte çıkılır. Bu bölgede etrafı yosun tutmuş ve herhangi bir isim yazmayan bir mezar bulunur. Bu mezarın etrafına köy halkı daire oluşturacak şekilde dizilir ve dualar ederler. Bu esnada gençler helvaları ekmeklerin arasına koyar ve bölgeden ayrılmakta olan halka ikram ederler. Köyün inanışına göre bu mezarın köye ilk yerleşenlere ait olduğu söylenir. 
 

3. Gaziantep 

 

Kahke: Gaziantep yöresinin bir geleneğindeki olan kahke; yağ,un ve su ile hazırlanan kurabiye benzeri bir yiyecektir. Bu yiyecek bayram öncesi misafirlere ikram etmek için hazırlanır. Bayramlaşmaya gelen çocuklara da kahke ikram edilir.

 

4. Sivas

 

Memecim Giliği: Sivas yöresine ait olan bu yiyecek susamsız, tuzsuz bir simittir. Arefe günü hazırlanan bu simit, geleneğe göre bayram sabahı kapı kapı dolaşan çocuklara ikram edilir. Ellerinde sopalarla dolaşan çocuklar kapılar açıldığı an "Memecimin havası, madelerin tavası, gökten rahmet, yerden bereket, amin amin bir gilik'' manisini söyler ve ev sahibi bu yiyeceği sopaya takar. Eğer ki evde memecim giliği yoksa ev sahibi çocuklara para veya şeker verir.

  
 5. Ankara-Kızılcahamam

 Ebebiş: Yöre halkının çocukları bayram namazı öncesinde ve sonrasında bir araya gelir ve aralarında bir ebe belirler. Bu ebe ile birlikte kapı kapı dolaşmaya başlarlar ve kapı açıldığı an hep birlikte  “Ebebiş ebebiş, vermeyen çürük diş” tekerlemesini söylerler. Bu ebebiş şeker-harçlık anlamına gelir. Ev sahibi çocuklara şeker veya harçlık verir. 
 

 6. Bartın

 Bayram Konatı: Bartın yöresinde siniye ''konat'' adı verilir. Erkekler bayram namazından çıktıktan sonra hoparlörlerden konatın ne zaman yapılacağı duyurulur. Genellikle yöresel yemekler olan bu konatlar hazırlanır ve öğle namazı sonrası cami misafirhanesinde köy halkı hazırlanan konatları yer.

 

 7. Sinop

Helesa: Bu gelenekle ilgili Sinop yöresinde bir efsane vardır. Bu efsaneye göre fırtınalı bir günde Sinop'a demir atan bir gemi burada günlerce kalmış ve erzakları tükenmeye başlamış. Genç gemiciler de maniler söyleyerek kapı kapı gezmeye başlamışlar. Yöre halkı bu maniler söyleyerek gezen genç gemicilere para vermeye başlamış. Bu gelenek gençler tarafından hala bayramlarda gerçekleştirilir ve toplanan paralar hayır kurumlarına bağışlanır.

 

 8. Denizli-Çardak

 Dede-Salıncak Kurma: Denizli'nin Çardak ilçesine ait olan bu gelenekte gençler bayramın ikinci ve üçüncü günü toplanır ve dede adı verilen ağaca salıncak kurarlar. Bu esnada çocuklara şeker dağıtılır ve salıncağa binen kişiyi diğerleri sallar. Aynı zamanda tekerleme ve mani söylenerek eğlenilir.

 

 9. Elazığ-Maden 

 Çocuk Sevindirme: Yörenin geleceğine göre arefe gününden önce şeker ve çörek hazırlanır. Arefe gününde kabir ziyaretleri yapılır ve bu ziyaret esnasında hazırlanan çörek ve şekerler çocuklara dağıtılır.

 

 Geleneklerimizin unutulmadığı ve devam ettirildiği nice bayramlara...