Adana’nın Lezzet Tarihi - Case101

Yemek kültüründen ve yöresel mutfaklardan söz ederken Türkiye’nin lezzet başkentlerinden biri olan Adana’dan bahsetmemek olmaz. Saymakla bitiremeyeceğim Adana mutfağının en leziz ve köklü yemeklerinin tarihi öykülerini sizler için derledim.

Olmazsa Olmaz: Adana Kebap

Adana denince akla ilk gelen yemeklerden birisi şüphesiz kebabıdır. İddia ediyorum, Adana kebabını Adana’da yemeden gerçekten Adana kebap yemiş sayılmazsınız. Adana kebabın ilk kez 19. yüzyıl dolaylarında yapıldığı sanılıyor. Meşhur Kazancılar’a gidip Adana kebabını ilk kimin yaptığını sorduğunuzda herkesten meşhur kebapçı Sağır Sülo’nun dedesinin yapmış olduğu cevabını alırsınız. O günden bugüne Kazancılar’da bu kebap usta-çırak ilişkisiyle yaygınlaşıp, geliştirilip, günümüzdeki haline bürünmüştür.

Adana kebabını özel kılan yapımında kullanılan et ve yapılma şeklidir. Yağsız, sinirleri alınmış erkek kuzu eti, kuzu kuyruk yağı, kendine has acısı olan Karaisalı biberinden elde edilmiş pul biber ve tuz... Yalnızca bu 4 malzemenin “zırh” adı verilen satır benzeri bir bıçak ile elde kıyılıp harmanlanması ile dünyaca ünlü bir lezzet şöleni oluşur.

Mutlu Sonla Biten Yemek: Analı Kızlı

Bu yöresel Adana yemeğinin tarihi öyküsü biraz duygusal. Adana’nın Seyhan Nehri kıyısında Haçca Ana adında bir kadın yaşarmış. Bu kadının tam yedi oğlu varken hiç kızı yokmuş. Ona bir kız evlat vermesi için gece gündüz Allah’a yakarırmış. Günün birinde, Haçca Ana’nın duaları kabul olmuş ve bir kız dünyaya getirmiş. Özenle büyüttüğü kızının onun için ayrı bir değeri varmış. Kızı büyüyüp evlenme yaşına geldiğinde artık evlerine görücüler gelmeye başlamış. Haçca Ana ise kızını yanından ayırmak istemediğinden tüm görücülere bir bahane bulup geri çevirirmiş. Kızı bir gün bir gence aşık olmuş ve onla kaçarak evlenmiş. Çok sevdiği kızından ayrı kalmaya dayanamayan Haçca Ana yataklara düşmüş. Bunu duyan kızı, eşini de ikna ederek annesinin elini öpmeye, af dilemeye gitmiş. Onsuzluğa dayanamayan Haçca Ana kızını bağrına basmış ve onun onuruna yedi gün yedi gece süren bir düğün ziyafeti vermiş. İşte Analı Kızlı da bu muhteşem düğünde ortaya çıkan bir yemekmiş. Yemekteki içi kıyma dolu büyük köfteler anayı, küçük köfteler ve nohutlar da kızı temsil ediyor.

Babagannuş: Babaları Şımartan Meze

Adana, Arap kökenli toplulukların da eskiden beri yerleştiği ve azımsanmayacak kadar çok olduğu bir şehir. Babagannus mezesinde de Arap esintilerini görmek mümkün. Baba, dilimizdeki babadan geliyor. Ghanoush; Arapça kökenli bir kelime ve şımartılmak, keyiflenmek anlamında. Közlenmiş patlıcan, biber, domates ve soğan bu mezenin ana maddelerini oluşturuyor.

Adana Yemek Tarihinde Yeni Bir İsim: Ütü Tost!

Adana’nın köklü ve eski yemeklerinin hikayelerini dinledikten sonra kronolojik olarak günümüze kadar gelelim ve görece yeni sayılabilecek bu lezzete de göz atalım istedim. Ütü tost ilk olarak 1971 Adanalı Nedim Şimşekyılmaz tarafından yapılmış. Tablasındaki tost makinesi bozulunca, kömürlü ütü ile tost yapıp satmaya devam etmiş. “Ütü Tost” isminin patentini alan Şimşekyılmaz ailesi, halen Adana’da satış yapmaya devam ediyor.