Mitolojinin Evrensel ve Büyüleyici Kuşu: Anka

Tüm kültürlerin ortak mitolojik değeri olan hatta bazı geleneklerce gerçek olduğuna inanılan Anka kuşunun namını herkes biliyordur. Fakat onun bu değer ve saygıyı kazanmasında hangi özelliklerinin etkili olduğunu, onu neyin evrenselleştirdiğni çok az kişi bilmektedir. O zaman Anka kuşunun temsil ettiği semboller ve anlamların derinliğinde büyülenmeye hazırsak başlıyorum.

MİTOLOJİNİN EVRENSEL VE BÜYÜLEYİCİ KUŞU: ANKA

Anka hemen hemen bütün milletlerin mitolojisinde, kültüründe farklı isimlerle tanımlanarak var olmayı başaran bir kuştur. Adlandırmalarda farklılıklar görülmesine rağmen, temsil ettiği değerler neticesinde birbirlerinin diline, kültürüne, dinine, ahlaki değerlerine yabancı olan bütün insanları ortak paydada buluşturabilen ender mitolojik zenginliklerden biridir. Batı’da ‘’Phoenix’’, İran’da ‘’Simurg’’, Çin'de ‘’Tanniao’’, Türk mitolojisinde ise ‘’Anka’’ veya “Zümrüd-ü Anka” olarak adlandırılan bu mucizevi varlık farkındalık kazanmak, yeniden doğuş, bilgelik, yücelik gibi kavramları temsil etmektedir. Olağanüstü mitolojik hikayesinde ise Anka kuşunun bulutların ötesinde bulunan Kaf dağında yaşadığından ve yaklaşık 500-1000 yıl arası yaşam sürebildiğinden bahsedilmektedir. Ayrıca yeryüzündeki tüm kuşların saygınlığını kazanan ve her işi adaletle yürüten bir kuş olduğu bilinmektedir. Fakat, kuşlar alemi kayda değer bir zaman dilimi boyunca Anka kuşundan haber alamamışlardır. Uzun süre beklenti içinde olan kuşlar sonunda Anka kuşunun var olduğuna olan inançlarını yitirme aşamasındayken tüm kuşlar tarafından bir işaret olarak kabul edilen bir tüy görmüşlerdir. Bunun üzerine kuşlar toplanıp Anka kuşunun huzuruna gitmeye karar vermişler. Fakat, bu kararı uygulayabilmek muazzam bir arzu ve sabır gerektirmektedir. Çünkü Kaf dağına varabilmek için istek, aşk, marifet, istisna, tevhid, hayret ve yokluk adı verilen yedi vadiyi aşmak gerekmektedir. Bu zorlu vadileri başarıyla aşabilmek sadece gerçekten isteyenlerin yapabileceği bir şey olmasına rağmen tüm kuşlar yolculuğa çıkmıştır. Fakat, bahsettiğimiz üzere bu zorluklarla baş etmek herkesin harcı değildir. Her gelinen vadide türlü bahanelerle kuşlar eksilmektedir. Kaf dağına varıldığında ise yeryüzündeki bütün kuşlarla başlanılan yolculuğun sadece otuz kuş ile sonlandığı görülmektedir. Ancak, yolculuk sonunda herkes tarafından karşılaşılması beklenen kanlı canlı, heybetli Anka kuşunu görmekten ziyade bir sır perdesi aralanmıştır. Anka kuşunun İran topraklarında olan karşılığı ‘’Simurg’’ kelimesinden yola çıkarak sırların açığa çıktığı görülmektedir. Fars dilinde "si", "otuz", murg" ise "kuş" anlamına gelen iki kelimedir. Simurg’un yuvasına yani Kaf dağına varıldığında aslında bu otuz kuşun Simurg'un ta kendisi olduğu ortaya çıkmıştır. 30 kuş anlar ki, aradıkları güven ve saygı duyulan kişi aslında kendileridir ve gerçek yolculuk kendine yapılan yolculuktur…” Özetle, Anka farkındalık kazanmayı, özgün olmayı, arayışı, dönüşümü ve en önemlisi türlü zorluklara rağmen kendimizden bile vazgeçerek yeniden doğumu, yeniden yaşamı simgeler. Tüm kültürlerde yer alan bu değerli sembollerin tek, nadide bir mitolojik varlıkta toplanmış olması Anka kuşunu evrensel yapan başlıca nedenlerdendir. Bu mitolojik hikayeden yola çıkarak sürü psikolojisinden çıkmanın teşkil ettiği önemi ve arayışın son bulması için her bir bireyin bir Anka’ya dönüşmesinin gerekliliğinin vurgulandığını anlayabiliriz.